ALTIN MADENİ GERÇEĞİ
13 Şubat 2024 tarihinde Erzincan İliç’te bulunan SSR Mining Çalık Holding Ortaklığında işletilen ANAGOLD A.Ş.’ye ait İliç Çöpler Altın Madeni işletmesinde Siyanürlü Yığın Liç alanında meydana gelen göçük 9 kişinin ölümüne sebep oldu ve o günden sonra Türkiye altın madeni gerçeğiyle bir kez daha tanışmış oldu. Bu çok acı bir tanışma lakin etkileri çok uzun sürecek ve ne kadar bir alanı ne şekilde etkileyeceği bile henüz belli değil. Oysa aynı madende 1.5 yıl önce de patlama olmuş, sızıntı meydana gelmiş ve maden 3 ay kapatılmıştı. Sonra ceza ödedi şartları sağladık dedi ve çalışmaya devam etti. Üstelik bir de kapasite arttırım talebi onaylandı ve mahkeme süreci başladı. Kazanın ertesi günü gözaltına alınan Sedat Cezayirlioğlu o yörede madenle mücadele eden tek kişiydi. Çok trajikomik değil mi, kendisini adli kontrol şartıyla serbest bırakıp bir de oraya yaklaşmama cezası verdi adli makamlar.
Fatsa veya İLİÇ hiç farketmiyor. Biliyoruz, görüyoruz ki İliç Çöpler Altın Madeni, Türkiye’de bulunan tüm Altın Madeni İşletmesi sahipleri ve Genel Müdürleri tarafından “ÖRNEK ALTIN MADENİ PROJESİ” olarak nitelendirilmekteydi. Altın madencileri tarafından kurulan dernek sayfalarında en çok İLİÇ ALTIN MADENİ fotoğrafları paylaşılmış, TV programlarında mühendislik şaheseri olarak en çok övgüyü alan ALTIN MADENİ olmuştu. Çevreye en fazla özen gösteren de bu şirketti, bölgede tarım ve hayvancılığa en fazla dikkat veren de. Erzincan Spor futbol kulübünün isim hakkını alacak kadar paraları vardı ve bir ilçeyi “doyurduklarını” iddia ediyorlardı.
2008 yılında ÇED süreci başlayıp 2010 yılında işletmeye açılan Çöpler madeni yıllar içinde yine ÇED raporlarıyla kapasitesini artırmış ve 2021 yılında işletmenin toplam ruhsat alanı 18.290 ha’ya ulaşmıştır. Fatsa ilçesinin toplam büyüklüğünün 57.000 ha olduğu düşünüldüğünde ruhsat büyüklüğü daha iyi anlaşılacaktır. 116 milyon ton cevher yığın liçinde atık olarak depolanacak ve 420 milyon ton pasa yığınından bahsediyoruz.
21 Haziran 2022 tarihinde ise siyanür borusu patlaması sonucu 21 m3 olduğu söylenen siyanür solüsyonun Sabırlı deresine akması gözleri buraya çevirdi ve Bakanlık tarafından 16 milyon TL tutarında bir ceza aldılar. 86 ton altın üreten bir firma için bu rakam komikti.
Tüm bunlara rağmen bu işin sonuçlarının çok ağır olacağını ortaya koyan Mühendis Mimar Odaları, Barolar Birliği, Tabipler Birliği gibi kuruluşların itirazları, Doğa sever insanlar ve Sedat Cezayirlioğlu’nun kişisel çabaları ve itirazlarını kimse dinlemedi.
Bugün “RESMİ” rakamlara göre 10 milyon ton Atık Yığın Liçi artık altında hiçbir engelleyici membran ve koruyucu olmadan yağışlara ve dış etkilere açık olarak toprak üzerinde duruyor. SiyanuM6;r bilesP7;ikleriyle yıkanmısP7; cevher atıgM4;ında, kamuoyuna yansıtıldıgM4;ı gibi sadece siyanuM6;rden kaynaklanan bir risk soM6;z konusu degM4;ildir. Sodyum siyanuM6;r ile yıkama sırasında altın ile birlikte cP7;oM6;zuM6;nmuM6;sP7; agM4;ır metallerden kaynaklanan çok daha buM6;yuM6;k bir riskle karşı karşıyayız.
Yayılan bu atık yığın liçi alanında bulunan siyanür ve Asit Maden drenajı etkilerini, uzun vadede yaşayarak göreceğiz. Türkiye’nin en büyük iki su kaynağından bir tanesi olan Fırat Nehrine 250 m uzaklıkta bir Altın madeni işletmesine izin verilmesinin sonuçlarını hep beraber yaşayarak deneyimlemek zorunda kalacağız.
Her ne kadar öyle dikkatliyiz böyle dikkatliyiz çevreye hiç zararımız yok hepsini hesapladık mükemmel ÇED dosyaları hazırladık denilse de ;Türkiye’de son iki yılda Niğde Tepeköy (Mart, 2020), Gümüşhane Boyluca Köyü (Ağustos,2020), Artvin Murgul (Ocak,2021), Balıkesir (Şubat,2021), Giresun Şebinkarahisar (Kasım, 2021), Balıkesir (Aralık, 2021) olmak üzere kamuoyunca bilinen altı atık maden barajı ve sızıntı kazası yaşandı.
Benzer bir durum Fatsa Altıntepe İşletmesi için de geçerli. 2013 yılından bu yana ÇED taahhütlerinden daha fazla alanda siyanürleme/liç işlemi yapmış, taahhüt ettiğinden daha fazla cevher işlemiş, taahhüt ettiğinden daha fazla siyanür kullanmış, taahhüt ettiğinden daha fazla atık üretmiş, taahhütleri dışında su kaynaklarına ve içme sularına zarar vermiş toprak kirliliği kabul edilir limitlerin çok üzerine çıkmış, kazı işlemleri sırasında bile ağır metal kirliliği yaratabileceğini kabul etmiş şirketi denetleyebilecek bir kurum itiraz edecek bir kamu kurumunu hala bulamamaktayız. Maden kapatılsa bile yaklaşık 4 milyon ton pasa ve 4,3 milyon ton Cevher yığını aşırı yağışlara açık bir şekilde Fatsa’nın tepesinde halen durmaktadır.
Son olarak Ordu İdare Mahkemesi Fatsa ilçesinde işletilen Altın Madeni için ruhsat uzatım talebini iptal etmiştir. Süresi 2023 yılında dolan işletme ruhsatı için süre uzatım talebi reddedildiğinden Fatsa’nın tepesinde kanser gibi yayılmaya çalışan altın madeni artık ruhsatsız bir işletmedir. Bir an önce çöp olarak bıraktıkları toksik ağır metal yığınlarından oluşan atıkları çevreye daha fazla zarar vermeyecek şekilde rehabilitasyonun yapılması ve gerekli tedbirlerin ve alınarak madenin kapatılması gerekmektedir. Bizler de bu sürecin takipçisi olmaya devam edeceğiz ve topraklarımızı, suyumuzu, yaşam alanlarımızı koruyacağız.
Bu süreçte de 54. Yılını kutlayan Fatsa Güneş Gazetesi ailesinin bir ferdi olarak gazetemizin daha nice yıllar aynı kararlılıkla, açıklıkla, duyarlılıkla ve özgür düşünceyle yayın hayatına devam etmesini temenni ediyorum.
.jpg)
