ORDU VE GİRESUN VALİLERİNDEN FINDIĞA "5X5" FORMÜLÜ

   Fındık üreticisi, açıklanan alım fiyatlarından memnun olmuyor, devlet ise satılamadığı için her yıl büyüyen stoklardan dertli. Yıllardır süren ve bitmek bilmeyen bu sorun için yeni bir umut ışığı doğdu. 

Ordu ve Giresun valiliklerinin hazırladığı fındık strateji raporunda (Or-Gi) çözüm için ‘5x5 formülü’ öneriliyor. Konu ile ilgili olarak verilen bilgide şöyle denildi: “TMO ya da Fiskobirlik fındık alımında, 5 yıl için 5 TL’lik fiyat ilan edecek. Böylece üreticiler ve alıcılar uzun vadeli plan yapabilecek. Bu sayede hem Türkiye’de hem de dış pazarlarda fındık tüketimini artırmak mümkün hale gelecek. Tüketim artınca devlet de stok sorunundan kurtulacak.

Valilikler, Or-Gi fındık strateji konsepti olarak adlandırılan öneride üretici, tüketici, dünya ve Türkiye pazarlarını masaya yatırdı. Buna göre 2009 sezonu için 450-500 bin ton fındık rekoltesi bekleniyor. Bunun ancak yarısı ihraç edilebilecek. Satılamayan fındığın büyük bölümü elde kalacak. Devlet, üreticiler mağdur olmasın diye satılamayacağını bildiği halde fındığın büyük bölümünü alarak stoka kaldırıyor.

Fındık sorununun temelinde üretim sahalarının, talebin çok üzerinde kontrolsüz bir şekilde artması yatıyor. Öte yandan Türkiye, neredeyse tek üretici olmasına rağmen fındığın uluslararası fiyatını belirleyemiyor. Fiskobirlik’in yıllarca izlediği hatalı politikalar da eklenince sorun içinden çıkılamaz bir hale geldi.  Rapora göre, fındıkta yıllardır istikrarlı bir fiyat ve stok politikası olmadığı için Türkiye zarar görüyor.

Son 10 yıllık ihracat rakamları ve fiyatları da bunu doğruluyor. Örneğin 2001 yılında kilogram başına alım fiyatı 1,3 TL olmasına karşın ihraç edilen fındık miktarı 255 bin ton, sağlanan gelir ise 636 milyon dolardı. 2007’de ise alım fiyatı 5,15 TL’ye çıkarken ihracat edilen fındık miktarı 233 bin tona indi. Ancak buradan elde edilen ihracat geliri ise 1,5 milyar doları aştı. Fiyattaki değişikliğe rağmen miktar bazında ihracat hemen hemen aynı kaldı.

Or-Gi stratejisi, stok ve sabit fiyat garantisiyle hem üreticinin hem de tüketicinin kazanmasını, aynı zamanda da ihracat gelirinin üst çıtada kalmasını öngörüyor.